Epreuve E3C : Littérature, Langues et Cultures de l’Antiquité
Langue : Latin
Axes de programme : La cité, entre réalités et utopies
Voie : Bac général
Niveau d’études : Classe de première
Session : 2025
Durée de l’épreuve : 2 heures
Calculatrice : Interdite
Dictionnaire : autorisé
Numéro du sujet : G1SLALA03703
Les dictionnaires latin-français sont autorisés. Aucun autre document n’est autorisé.
Extrait de l’annale :
La Rome d’Auguste
Pendant son règne (27 av. J.-C. / 14 ap. J.-C.), Auguste, premier empereur de Rome, se charge de restaurer et d’embellir la ville qui a souffert des guerres civiles.
Urbem neque pro majestate imperii ornatam et inundationibus incendiisque
obnoxiam excoluit adeo, ut jure sit gloriatus marmoream se relinquere, quam latericam accepisset. Tutam vero, quantum provideri humana ratione potuit, etiam in posterum praestitit.
Publica opera plurima exstruxit, e quibus vel praecipua : forum cum aede Martis Ultoris, templum Apollinis in Palatio, aedem Tonantis Jovis in Capitolio. Fori exstruendi causa fuit hominum et judiciorum multitudo, quae videbatur non sufficientibus duobus etiam tertio indigere ; itaque festinatius necdum perfecta Martis aede publicatum est cautumque, ut separatim in eo publica judicia et sortitiones judicum fierent. Aedem Martis bello Philippensi pro ultione paterna suscepto voverat ; sanxit ergo, ut de bellis triumphisque hic consuleretur senatus, provincias cum imperio petituri hinc deducerentur, quique victores redissent, huc insignia triumphorum conferrent. Templum Apollinis in ea parte Palatinae domus excitavit, quam fulmine ictam desiderari a deo haruspices pronuntiarant ; addidit porticus cum bibliotheca Latina Graecaque, quo loco jam senior saepe etiam senatum habuit decuriasque judicum recognovit. Tonanti Jovi aedem consecravit liberatus periculo, cum expeditione Cantabrica per nocturnum iter lecticam eius fulgur praestrinxisset servumque praelucentem exanimasset.
Partie 1 : Lexique et étude de la langue
A. Lexique (3 points)
Définissez en contexte le sens du nom imperium (l. 1).
B. Faits de langue (5 points)
Dans la phrase suivante, relevez les différents participes. Vous les analyserez
et justifierez leur emploi.
Itaque festinatius necdum perfecta Martis aede publicatum est cautumque, ut
separatim in eo publica judicia et sortitiones judicum fierent. (l. 8 et 9)
Partie 2 : Le candidat traite au choix l’une des deux questions suivantes.
Choix n°1 (Langue) :
Traduisez le passage suivant, signalé en gras dans le texte :
Adversus incendia excubias nocturnas vigilesque commentus est ; ad
coercendas inundationes alveum Tiberis laxavit ac repurgavit completum olim
ruderibus et aedificiorum prolationibus coartatum. Quo autem facilius undique
urbs adiretur, desumpta sibi Flaminia via Arimino3 tenus munienda reliquas triumphalibus viris ex manubiali pecunia sternendas distribuit.
Choix 2 (Culture) :
Vous rédigerez un court essai (500 mots maximum), libre et organisé, prenant appui sur le texte donné en traduction. Vous confronterez ce texte avec ceux, antiques, modernes ou contemporains, que vous avez étudiés en cours d’année ou lus de manière personnelle ainsi qu’avec des œuvres d’autres domaines artistiques. Vous pourrez proposer des pistes problématisées selon des axes culturels variés (littérature, arts, philosophie, histoire, anthropologie, etc.).